Treść została zweryfikowana przez specjalistę: Katarzyna Bal-Gierańczyk, lekarz pediatra.
Witamina C stanowi niezbędny składnik codziennego pożywienia niemowlaka, ponieważ warunkuje prawidłowe funkcjonowanie organizmu1. Jest związkiem egzogennym, zatem organizm jej nie syntetyzuje. Oznacza to, że musi być podawana z pokarmem1. Rolą rodziców dziecka jest zatroszczyć się o odpowiednią podaż witaminy C, zgodnie z zapotrzebowaniem. Dowiedz się, jaka witamina C dla dzieci jest najlepsza, kiedy podawać witaminę C dla niemowląt i w jakich dawkach.
Znaczenie witaminy C dla organizmu niemowlaka
Witamina C odgrywa ważną rolę w utrzymaniu dobrego stanu zdrowia2 już od pierwszych dni życia, ponieważ bierze udział w wielu ważnych reakcjach i przemianach, stymulując różne procesy biochemiczne zachodzące w organizmie3. Jest przede wszystkim najbardziej znanym antyoksydantem. Dzięki właściwościom przeciwutleniającym chroni komórki organizmu przed stresem oksydacyjnym3. Ponadto pełni ochronną funkcję w chorobach serca i naczyń krwionośnych3.
Witamina C dodatkowo bierze udział w2:
- przemianie aminokwasów,
- syntezie kolagenu, karnityny i hormonów steroidowych – przyspiesza proces gojenia się ran i zrastania kości,
- we wchłanianiu wapnia oraz żelaza niehemowego3 – zapobiega niedokrwistości,
- metabolizmie tłuszczów, cholesterolu i kwasów żółciowych,
- zachowaniu potencjału oksydacyjno-redukcyjnego w komórkach,
- działaniu ochronnym względem witaminy E,
- podnoszeniu odporności organizmu na choroby bakteryjne i wirusowe.
Witamina C skraca czas trwania chorób górnych dróg oddechowych, w tym głównie przeziębienia4. W dużym stężeniu zgromadzona jest w leukocytach, gdzie jest szybko zużywana w czasie infekcji5. Stąd zalecenie, aby w okresie wzmożonych infekcji, np. gdy występuje katar u niemowląt, zwiększyć jej podaż.
Witamina C a dieta niemowląt
Rodzice często zastanawiają się, czy podaż witaminy C dla dziecka jest wystarczająca. Zgodnie ze stanowiskiem Amerykańskiej Akademii Pediatrii (AAP) pokarm matki stosującej zróżnicowaną i odpowiednio zbilansowaną dietę zawiera wszystkie witaminy niezbędne do prawidłowego rozwoju niemowlęcia, wraz z witaminą C. Wyjątek stanowią jedynie witaminy D i K6.
Jak to wygląda w przypadku niemowląt karmionych mlekiem modyfikowanym? Wszystkie rodzaje mleka modyfikowanego przeznaczone do żywienia niemowląt karmionych sztucznie wzbogacone są w witaminy niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu7. Witaminy zawarte w mleku modyfikowanym pokrywają zapotrzebowanie niemowlęcia przy założeniu, że dzienne spożycie mleka wynosi powyżej 750 ml6.
Nie ma zatem konieczności profilaktycznego podawania niemowlęciu witamin, w tym witaminy C, oprócz witaminy D i K w niektórych sytuacjach, po wcześniejszym uzgodnieniu z lekarzem. Podstawową rolą rodziców jest zapewnienie dziecku prawidłowej diety, która będzie odpowiednio urozmaicona i dostosowana do jego wieku7, w szczególności wtedy, gdy pojawi się możliwość wprowadzania stałych pokarmów.
Witamina C dla niemowląt – kiedy podawać?
Niekiedy konieczne jest uzupełnienie witaminy C. Wskazania do tego występują w trzech sytuacjach: gdy pojawią się objawy niedoboru, podczas leczenia niektórych chorób, a także podczas stosowania niedoborowych diet (np. niektórych wegetariańskich)7. Decyzja o konieczności uzupełnienia witaminy C powinna zostać podjęta świadomie, najlepiej w porozumieniu z lekarzem.
Jaką witaminę C dla dzieci wybrać?
Odpowiednim wyborem będzie witamina C dla niemowląt, która może być bezpiecznie stosowana u tak małych dzieci. Przykładem takiej witaminy jest Juvit C – witamina C dla dzieci w kroplach od 28. dnia życia. Jest to lek bez recepty dostępny w formie roztworu, zawierający kwas askorbowy w ilości 100 mg w 1 ml kropli8.
Juvit C przeznaczony jest do leczenia stanów niedoboru witaminy C oraz profilaktyki chorób wywołanych niedoborem witaminy C, czyli przede wszystkim szkorbutu i jego wstępnych objawów oraz choroby Moellera-Barlowa. Produkt leczniczy może być ponadto podawany w okresie rekonwalescencji, a także przy stosowaniu diety ubogiej w witaminę C, zwłaszcza u niemowląt karmionych sztucznie8. Jest to także odpowiednia witamina C dla niemowląt karmionych piersią.
Witamina C dla dzieci – dawkowanie
Zapotrzebowanie na witaminę C zależy od wieku, płci i stanu fizjologicznego. W przypadku niemowląt normy na witaminę C ustalone na poziomie wystarczającego spożycia wynoszą 20 mg/dobę4. Warto jednak zaznaczyć, że przy wymiotach, zaburzeniach czynności jelit, braku łaknienia czy podczas przyjmowania niektórych leków (np. aspiryny) wchłanianie witaminy C przez organizm niemowlęcia może być ograniczone4.
Jeżeli chodzi o produkt Juvit C, producent zaleca, aby niemowlętom i małym dzieciom (od 28. dnia życia do końca 24. miesiąca życia) podawać 5–8 kropli raz na dobę, dodając je do pokarmu lub napoju, o ile lekarz nie zaleci inaczej8. Produkt można także podać doustnie. Warto też wiedzieć, że 1 ml produktu odpowiada ok. 20 kroplom.
Podsumowując, optymalna dawka witaminy C powinna być dobrana stosownie do potrzeb dziecka, zgodnie z zaleceniami z dołączonej do opakowania ulotki. W razie jakichkolwiek wątpliwości dotyczących ilości witaminy C, jaka powinna być podana maluszkowi, najlepiej skonsultować się w tej sprawie z lekarzem lub farmaceutą.
Czy warto profilaktycznie podawać niemowlakowi witaminę C?
Najlepszym źródłem witamin i minerałów dla niemowląt jest zróżnicowana i dobrze zbilansowana dieta. Zarówno pokarm prawidłowo odżywiającej się matki, jak i mleko modyfikowane podawane dziennie w ilości ≥750 ml dostarcza organizmowi dziecka wszystkich witamin niezbędnych do prawidłowego rozwoju niemowlęcia, w tym również witaminę C6,7.
Zatem jeśli nie ma do tego wyraźnych wskazań, to nie ma potrzeby rutynowego uzupełniania witaminy C. Warto również wspomnieć, że podawanie preparatów witaminowych mających na celu np. wzmocnienie organizmu dziecka należy każdorazowo omówić z lekarzem.
Bibliografia:
1. Zawada K., Znaczenie witaminy C dla organizmu człowieka, Herbalism nr 1(2)/2016, 22-34.
2. Przygoda B., Witamina C, Medycyna praktyczna, 2012. https://www.mp.pl/pacjent/dieta/zasady/63300,witamina-c [data dostępu: 19.05.2022]
3. Janda K., Kasprzak M., Wolska J., Witamina C – budowa, właściwości, funkcje i występowanie, Pom J Life Sci 2015, 61, 4, 419–425.
4. Jarosz M., Rychlik E., Stoś K. i in., Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie, Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny, 2020.
5. Kościej A i in. Rola wybranych czynników żywieniowych w kształtowaniu odporności dzieci. Probl Hig Epidemiol 2017; 98(2): 110-117.
6. Szajewska H., Chmielewska A., Dziechciarz P. i in., Żywienie niemowląt i małych dzieci – najczęstsze pytania, Medycyna praktyczna, 2012.
7. Książyk J., Szczapa J., Sawiec P., Witaminy w diecie dziecka, Medycyna praktyczna, 2016. https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/zywienie/52608,witaminy-w-diecie-dziecka [data dostępu: 19.05.2022]
8. ChPL Juvit C (dostęp: 2022.04.27.).
To jest lek. Dla bezpieczeństwa stosuj go zgodnie z ulotką dołączoną do opakowania. Zwróć uwagę na przeciwwskazania. W przypadku wątpliwości skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą.
