Przyczyn pojawienia się kataru u niemowląt może być wiele, i zwykle są to niegroźne infekcje. Dla malutkiego dziecka jest to jednak problem wywołujący rozdrażnienie, płacz, obniżenie apetytu. Skąd się bierze katar u niemowląt, jak go leczyć, i czy można w ogóle mu zapobiec?
Katar występuje u niemowląt dość często, co jednak nie znaczy, że należy go lekceważyć. Nieleczony, może prowadzić nie tylko do przedłużającego się dyskomfortu dziecka, ale także do rozmaitych powikłań.
Za katar u niemowląt zwykle odpowiedzialne są infekcje wirusowe (najczęściej sprawcami są tu rhinowirusy, odpowiadające za przeziębienia również u dorosłych)1. Rzadziej występuje u niemowląt katar u podłożu bakteryjnym – raczej jeśli przybierze postać przewlekłą, a także grzybiczym czy alergicznym2.
Katar u niemowląt rzadko ma groźne następstwa, natomiast każde powikłanie czy choćby przedłużanie się infekcji jest dla dziecka męczące. Już sam zatkany nos u niemowlaka może być przyczyną złego samopoczucia dziecka i nieprzespanych nocy.
Najczęstszym powikłaniem kataru u niemowląt są podrażnienia skóry w okolicy nosa. W tym przypadku można zastosować łagodzący i gojący preparat z arniką, alantoiną bądź rumiankiem w postaci żelu lub maści.
Do innych powikłań należy podrażnienie i krwawienie z błony śluzowej nosa. Zdarza się głównie na skutek odciągania kataru przez rodziców – dlatego przy tego typu zabiegach należy być bardzo ostrożnym.
Groźniejsze powikłania mogą wystąpić, jeśli katar infekcyjny u dziecka zostanie zignorowany. Ponieważ układ immunologiczny niemowląt jest jeszcze nie w pełni rozwinięty, tak małe dzieci są bardziej narażone na rozprzestrzenienie się infekcji z samej śluzówki nosa do gardła, zatok przynosowych czy ucha środkowego. W takim przypadku maluch może być rozdrażniony, płakać z powodu bólu, pojawi się ponadto gorączka. Należy wówczas skonsultować się z lekarzem3.
Ostry infekcyjny katar wirusowy może skończyć się nadkażeniem bakteryjnym – katar przybiera wówczas postać przewlekłą, jest gęsty (śluzowo-ropny), a towarzyszą mu takie objawy jak gorączka, kaszel, zaburzenia oddychania w postaci tzw. sapki. Katar bakteryjny może być również następstwem obecności ciała obcego w nosie4.
Katarowi u niemowlaka nie muszą towarzyszyć żadne dodatkowe objawy, jednak jeśli wystąpi wysoka gorączka, a dziecko jest bardzo niespokojne, lub pojawiają się dodatkowe symptomy, jak obrzęk w okolicach oczodołów, nie czekaj ze zgłoszeniem się do lekarza.
U malutkich dzieci zawsze warto ponadto zwrócić uwagę, czy do nosa nie dostało się ciało obce – zwłaszcza, jeśli wyciek z nosa jest jednostronny.
Zabarwienie wydzieliny z nosa nie ma znaczenia przy rozpoznawaniu podłoża kataru. Żółty czy zielony katar u niemowlaka nie wskazują na wirusowy czy bakteryjny charakter infekcji. Natomiast nieprzyjemny zapach wydzieliny może świadczyć o nadkażeniu bakteryjnym infekcji pierwotnie wywołanej przez inne czynniki, np. wirusy.
Nie musisz niepokoić się zmniejszonym apetytem u dziecka – to naturalne w trakcie infekcji, ponieważ niemowlę oddycha głównie przez nos. Zatkanie nosa utrudnia pobieranie pokarmu, przez co dziecko szybciej męczy się w trakcie karmienia.
Również pokasływanie to najczęściej skutek tego, że dziecko zaczyna w nienaturalny dla siebie sposób oddychać przez usta. Prowadzi to do wysuszenia błony śluzowej gardła i suchego kaszlu. Wystąpić może także kaszel mokry – na skutek spływającej po tylnej ścianie gardła wydzieliny. Uporczywy kaszel jest jednak wskazaniem do konsultacji lekarskiej
Wodnisty katar u niemowlaka, częste kichanie, a dodatkowo świąd nosa i oczu, zapalenie spojówek – świadczą o alergicznym podłożu kataru.
Co na katar u niemowlaka? Lista preparatów farmakologicznych na katar, które można stosować u noworodków, jest dość krótka. Można tu wymienić m.in. krople do nosa z oksymetazoliną, które stosuje się maksymalnie przez 3–5 dni. Zwężają one naczynia krwionośne, zmniejszając tym samym obrzęk błony śluzowej nosa.
W objawowym leczeniu kataru zaleca się przede wszystkim następujące sposoby na katar u niemowlaka:
Profilaktyka kataru u niemowląt nie zawsze musi zakończyć się powodzeniem, ale warto stosować się do kilku zasad, aby zmniejszyć to ryzyko:
Bibliografia
1. A. Nowicka-Zuchowska, A. Zuchowski, Leczenie przeziębienia i grypy u dzieci, Lek w Polsce VOL 29 NR 11/12’19 (342/343), s. 24.
2. Pediatria po Dyplomie – Przewlekły katar u dzieci – plan postępowania
3. Katar u noworodka i niemowlaka – jak leczyć? – portal DOZ.pl
4. Pediatria po Dyplomie – Przewlekły katar u dzieci – plan postępowania
5. Jak można leczyć katar i kaszel u niemowląt – Nieżyt nosa – Laryngologia – 5000 pytań z pediatrii – Medycyna Praktyczna dla lekarzy (mp.pl), Katar u noworodka i niemowlaka – jak leczyć? – portal DOZ.pl
Korzystanie z serwisu nie zastępuje diagnozy lekarza czy konsultacji farmaceuty, zaleceń lekarza, czy farmaceuty co do przyjmowania leków, a także treści ulotki i Charakterystyki Produktu Leczniczego. Dołożyliśmy wszelkich starań, aby opublikowane opracowania były najwyższej jakości i odpowiadały potrzebom czytelników, a również były zgodne z obowiązującymi przepisami i wytycznymi. Nie ponosimy odpowiedzialności za własne decyzje użytkowników, mogące mieć wpływ na ich zdrowie, prowadzoną działalność gospodarczą lub zawodową.
