Przeziębienie, czyli zakażenie górnych dróg oddechowych, jest jedną z najczęstszych chorób u dzieci1. To zespół objawów związanych z zapaleniem błony śluzowej nosa, gardła i zatok przynosowych, spowodowany zakażeniem wirusowym2. Przeziębienie może wywoływać aż 200 różnych wirusów1. Dzieci z przeziębieniem mogą czuć się zmęczone i cierpieć z powodu objawów takich jak ból gardła, kichanie, katar, kaszel, ból głowy czy łagodna gorączka1. Złe samopoczucie może być powodem nieobecności dziecka w przedszkolu czy szkole. Choć nie ma skutecznej metody, aby zapobiec przeziębieniu, to warto dbać o odporność organizmu dziecka przez cały rok, by zmniejszyć ryzyko zachorowania. Jak rozpoznać przeziębienie? Kiedy należy skonsultować się z lekarzem? Co podawać dziecku, by złagodzić objawy choroby? Jak wspomóc odporność? Odpowiadamy!
Choroba potocznie nazywana przeziębieniem to ostry stan zapalny błony śluzowej nosa, gardła i zatok przynosowych w przebiegu zakażenia o etiologii wirusowej3. W związku z zakażeniem pojawia się zespół symptomów klinicznych, które mocno dają się we znaki. Przeziębienie jest trzecim najczęściej ustalanym rozpoznaniem podczas wizyt w gabinecie lekarskim, przy czym dzieci chorują znacznie częściej niż dorośli (u dziecka średnio 6–10 zachorowań w ciągu roku i 2–4 u dorosłego)3.
Do zakażeń najczęściej dochodzi w okresie jesienno-zimowym. W Polsce dzieci chorują zwykle w okresie od października do marca2.
<h2>Przyczyny przeziębienia u dzieci
Czynnikiem etiologicznym w przypadku przeziębienia są wirusy (>200 typów). Choroba może być wywoływana przez takie patogeny jak4:
Ze względu na wirusowe podłoże przeziębienie jest zaraźliwe. Do zakażenia dochodzi drogą kropelkową, ale także przez bezpośredni kontakt i drogą pokarmową (w zależności od rodzaju wirusa)4.
Przeziębienie u dziecka zwykle rozwija się w ciągu 1–2 dni i ma łagodny przebieg. Najczęściej występujące objawy infekcji to m.in.4:
Dziecko dodatkowo może być marudne i ospałe. Sekwencja objawów jest różna, nie zawsze wszystkie występują4. Mogą mieć różne nasilenie.
Rodzice powinni bacznie obserwować dziecko. Jeśli choroba będzie mieć poważniejszy przebieg i pojawi się wysoka gorączka, nasilony kaszel i katar, silny i nieustępujący ból głowy oraz zatok, warto udać się do lekarza i przeprowadzić diagnostykę2. Dodatkowo podobne objawy jak przeziębienie może dawać alergiczny nieżyt nosa3, dlatego w razie podejrzenia u dziecka alergii również warto skonsultować się z pediatrą.
Zacznijmy od tego, że dostępne leki nie przyspieszają leczenia i nie sprawiają, że choroba trwa krócej, lecz jedynie łagodzą jej objawy. Kluczowe jest postępowanie ogólne2.
Przeziębione dziecko powinno zostać w domu i jak najwięcej odpoczywać, najlepiej w łóżku. Należy pamiętać o odpowiednim nawodnieniu. Szczególnie przy gorączce trzeba podawać dziecku duże ilości płynów. Wskazane jest picie niegazowanej wody mineralnej, nie powinno się natomiast pić napojów gazowanych. Warto zastosować inhalacje z soli fizjologicznej, które wspomagają leczenie i zmniejszają objawy przeziębienia2.
W przebiegu przeziębienia stosuje się leki, które działają przeciwbólowo i przeciwgorączkowo. Najbezpieczniejszy jest paracetamol. Można również zastosować niesteroidowe leki przeciwzapalne, które są silniejsze, takie jak ibuprofen czy naproksen2. W razie bólu gardła można podać dziecku tabletki do ssania, np. Cholinex, Cholisept lub Septolete2.
Na kaszel można podawać lek w postaci syropu o hamującym działaniu na kaszel suchy i wykrztuśnym na kaszel mokry. Warto zadbać także o drożność nosa u dziecka, podając np. leki obkurczające śluzówkę nosa działające miejscowo2. Starsze dzieci powinny regularnie wydmuchiwać nos, natomiast u małych dzieci pamiętajmy o regularnym usuwaniu wydzieliny z nosa.
Nie ma metody, która w 100% uchroni dziecko przed wystąpieniem przeziębienia. Wywołać je mogą wirusy, na które jest ono stale narażone, szczególnie w miejscach publicznych jak żłobek, przedszkole czy szkoła. Warto jednak dowiedzieć się, jak zadbać o układ odpornościowy dziecka, aby zmniejszyć ryzyko zachorowania na przeziębienie w okresie jesienno-zimowym.
Co pomaga zapobiegać przeziębieniu u dzieci? Na układ immunologiczny dobrze wpływają takie metody jak2,5:
W okresach zwiększonej zapadalności na przeziębienie należy unikać zatłoczonych miejsc. Nie powinno się zabierać dziecka w miejsca, gdzie jest dużo ludzi (np. autobus, sklep), jeśli nie jest to konieczne, ponieważ jest tam największe skupisko chorobotwórczych drobnoustrojów. Ponadto warto uczulić dziecko, aby nie dotykało brudnymi rączkami twarzy2.
Jeśli dziecko często choruje, warto skonsultować się z lekarzem pediatrą.
Bibliografia:
1. Nowicka-Zuchowska A., Zuchowski A., Leczenie przeziębienia i grypy u dzieci, Lek w Polsce, Vol 29 NR 11/12’19 (342/343).
2. Mejza F., Przeziębienie – przyczyny, objawy, leczenie i zapobieganie, Medycyna praktyczna dla pacjentów, 2021.
3. Lipiec A., Rapiejko P., Alergia czy przeziębienie – temat wciąż aktualny, Alergoprofil 29, 2021, Vol. 17, Nr 3, 27-33.
4. Sawiec P., Gładysz A., Choroba przeziębieniowa (przeziębienie), Medycyna praktyczna dla pacjentów, 2020.
5. Mastalerz L., Od czego zależy odporność?, Medycyna praktyczna dla pacjentów, 2016.
Korzystanie z serwisu nie zastępuje diagnozy lekarza czy konsultacji farmaceuty, zaleceń lekarza, czy farmaceuty co do przyjmowania leków, a także treści ulotki i Charakterystyki Produktu Leczniczego. Dołożyliśmy wszelkich starań, aby opublikowane opracowania były najwyższej jakości i odpowiadały potrzebom czytelników, a również były zgodne z obowiązującymi przepisami i wytycznymi. Nie ponosimy odpowiedzialności za własne decyzje użytkowników, mogące mieć wpływ na ich zdrowie, prowadzoną działalność gospodarczą lub zawodową.
