Treść została zweryfikowana przez specjalistę: Katarzyna Bal-Gierańczyk, lekarz pediatra
Gdy dzieci rosną i intensywnie się rozwijają, należy dostarczać im odpowiednie ilości witamin1. Źródłem witamin, minerałów i innych ważnych dla ich prawidłowego rozwoju związków powinna być odpowiednio zbilansowana dieta1. W niektórych sytuacjach dziecko może jednak wymagać dodatkowej suplementacji1. Kiedy występuje zwiększone zapotrzebowanie na witaminy i jakie witaminy dla dzieci w wieku szkolnym warto wybrać? Odpowiadamy!
Rola witamin w prawidłowym rozwoju dziecka
Witaminy zapewniają prawidłowe funkcjonowanie wszystkich narządów organizmu i przebieg wielu ważnych dla życia oraz zdrowia procesów1. Są to związki organiczne o różnorodnej budowie chemicznej. Prawidłowo zbilansowana, różnorodna dieta powinna dostarczyć organizmowi odpowiednich dla niego ilości witamin, które znajdują się przede wszystkim w żywości pochodzenia zarówno roślinnego, jak i zwierzęcego2. Warto w tym miejscu podkreślić, że odpowiednie odżywianie dzieci wpływa na ich prawidłowy rozwój fizyczny i psychiczny3.
Witaminy nie dostarczają organizmowi dziecka energii, nie są także strukturalnymi składnikami tkanek. Mimo to są niezbędne do prawidłowego wzrostu i rozwoju organizmu, choć ten potrzebuje ich jedynie w niewielkich ilościach. Co ważne, większość witamin człowiek musi pobrać wraz z pożywieniem, a tylko niektóre mogą być syntetyzowane, jak np. witamina D2.
Niedobory witamin uniemożliwiają normalne funkcjonowanie i prowadzą do różnych nieprawidłowości. Trzeba mieć świadomość, że długotrwały i głęboki niedobór określonej witaminy może powodować choroby. W dodatku nie tylko niedobór, ale też nadmiar witaminy w organizmie nie jest korzystny. Nadmierne spożycie niektórych witamin może powodować zaburzenia zwane hiperwitaminozą2.
Witaminy dla dzieci – jakich witamin dziecko najbardziej potrzebuje?
Witaminy są mocno zróżnicowane pod względem oddziaływania na organizm. W diecie dziecka w wieku szkolnym powinny się znaleźć między innymi takie witaminy jak2:
- witamina A – jest niezbędna w procesie widzenia, zapewnia prawidłowe działanie układu immunologicznego, przyczynia się do utrzymania prawidłowego stanu naskórka;
- witamina C – chroni organizm przed wolnymi rodnikami, działa łagodząco i skraca czas trwania chorób, w tym głównie przeziębienia;
- witamina D – odgrywa ważną rolę w gospodarce wapniowo-fosforanowej, a tym samym w metabolizmie kości, wpływa na odporność;
- witamina E – jest antyoksydantem, neutralizuje wolne rodniki;
- witamina K – jest niezbędna do tworzenia czynników krzepnięcia krwi, wykazuje działanie przeciwkrwotoczne;
- witamina B1 (tiamina) – odgrywa kluczową rolę w pracy centralnego i obwodowego układu nerwowego;
- witamina B2 (ryboflawina) – współuczestniczy w metabolizmie niacyny oraz witaminy B6;
- witamina B3 (niacyna) – ma korzystny wpływ na system nerwowy i stan psychiczny;
- witamina B6 – wpływa na pracę serca i ciśnienie krwi;
- witamina B7 (biotyna) – uczestniczy w wielu reakcjach enzymatycznych, przebiegających w komórkach organizmu człowieka;
- witamina B12 – odpowiada za utrzymywanie prawidłowej przemiany materii, uczestniczy w przemianie kwasu foliowego do jego aktywnej formy, wspiera pracę układu nerwowego, odpowiada za produkcję krwinek czerwonych11.
Widać zatem, że lista witamin niezbędnych dzieciom w wieku szkolnym jest długa, a każda z nich wpływa na prawidłowe funkcjonowanie organizmu, dlatego tak ważne jest, aby dostarczać im ich w odpowiednich ilościach.
Kiedy wskazane jest uzupełnianie witamin?
Podstawowym źródłem witamin jest dieta. Niekiedy jednak nie jest ona w stanie dostarczyć organizmowi dziecka optymalnych ilości witamin. Przy zbyt małym spożyciu witamin mogą się pojawić zakłócenia w funkcjonowaniu organizmu zwane hipowitaminozami. Jeśli natomiast nastąpi długotrwały i głęboki niedobór witamin, może wystąpić zespół chorobowy określany mianem awitaminozy4.
Przykładem witaminy, której niedobór może dotyczyć dzieci w wieku szkolnym, jest witamina D. Niedobór witaminy D jest bowiem powszechnym problemem zdrowotnym w Polsce5. Wynika to z faktu, że w pożywieniu występują jedynie niewielkie ilości tej witaminy, a synteza skórna ze względu m.in. na małą liczbę słonecznych dni w roku jest niedostateczna5.
Niedobór witaminy D3 u dzieci w wieku szkolnym powinien być leczony. O konieczności wdrożenia leczenia musi jednak zadecydować lekarz po wykonaniu odpowiednich badań, które potwierdzą niedostateczny poziom witaminy D w organizmie. Należy pamiętać, że niedobór witaminy D u dzieci prowadzi do krzywicy, która objawia się najczęściej deformacjami kostnymi, a także zaburzeniami mineralizacji i zmniejszeniem masy kostnej5.
Przykładem produktu z witaminą D jest Juvit Kids D3. To produkt leczniczy dostępny w formie kropli doustnych. Jedna kropla produktu zawiera aż 500 j.m. witaminy D36. Podczas stosowania produktu należy przestrzegać zaleconych w ulotce dawek, a w razie wątpliwości skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą.
Leczenia wymagają także stany niedoboru witaminy C. Produktem leczniczym przeznaczonym do leczenia niedoborów witaminy C oraz profilaktyki chorób wywołanych niedoborem witaminy C, jest Juvit C7. Warto jednak pamiętać, że również nadmiar witaminy C nie jest pożądany – mimo że organizm człowieka broni się przed jej kumulacją. Bardzo wysoki jej poziom w organizmie przyczynia się do zwiększenia wydalania kwasu moczowego oraz szczawianów. Zwiększa to ryzyko tworzenia kamieni nerkowych12.
Preparaty witaminowe dla dzieci – jak wybrać najlepsze?
Kupując preparaty witaminowe dla dzieci, trzeba zwrócić szczególną uwagę na skład produktu. W składzie wielu suplementów widnieją substancje słodzące, m.in. syntetyczne słodziki, barwniki i konserwanty, które mają nieobojętny wpływ na zdrowie i prawidłowe funkcjonowanie organizmu, o czym trzeba pamiętać8.
Bibliografia
1. Książyk J., Szczapa J., Witaminy w diecie dziecka, Medycyna praktyczna dla pacjentów, 2016.
2. Jarosz M., Rychlik E., Stoś K. i in., Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie, Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny, 2020.
3. Weker H., Barańska M., Riahi A. i in., Żywienie niemowląt i małych dzieci w Polsce, Developmental Period Medicine, 2017;XXI1,13-28.
4. Przygoda B., Witaminy, Medycyna praktyczna dla pacjenta, 2013.
5. Rusińska A., Płudowski P., Walczak M. i in., Zasady suplementacji i leczenia witaminą D – nowelizacja 2018 r., Postępy neonatologii 2018;24(1), 1-24.
6. Charakterystyka Produktu Leczniczego Juvit Kids D3.
7. Charakterystyka Produktu Leczniczego Juvit C
8. Piekara A., Kucharczyk M., Błaszczyk J. i in., Suplementy diety dla dzieci: skład, przeznaczenie i forma, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, nr 461, 2016, 178-187.
9. Charakterystyka Produktu Leczniczego Juvit Multi
10. Ulotka dołączona do opakowania Juvit Immuno
11. Kośmider Alicja, Katarzyna Czaczyk; Witamina B12 – budowa, biosynteza, funkcje i metody oznaczania; Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, 2010, 5(72), 17-32
12. Janda Katarzyna, Kasprzak Magdalena, Wolska Jolanta; Witamina C – budowa, właściwości, funkcje i występowanie, Pom J Life Sci 2015, 61, 4, 419–425.
To jest lek. Dla bezpieczeństwa stosuj go zgodnie z ulotką dołączoną do opakowania. Nie przekraczaj maksymalnej dawki leku. W przypadku wątpliwości skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą.
Juvit C – Skrócona informacja o leku
Juvit Kids D3 – Skrócona informacja o leku
