Witaminy są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu, ponieważ warunkują pracę wszystkich narządów i przebieg wielu ważnych dla życia i zdrowia procesów przemiany materii1. Ich niedobór może mieć szczególnie dotkliwe skutki dla nastolatków w okresie dojrzewania. Podstawowym źródłem witamin dla organizmu nastolatka jest zdrowa, zróżnicowana i odpowiednio zbilansowana dieta. Niekiedy jednak zachodzi konieczność uzupełnienia poziomu witamin. Witaminy dla nastolatków – jakie wybrać i kiedy są potrzebne? Odpowiadamy!
Lista witamin niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu w wieku dojrzewania jest długa. Znajdują się na niej przede wszystkim witaminy rozpuszczalne w tłuszczach (A, D, E, K). Witamina A jest niezbędna w procesie widzenia, natomiast witamina D odgrywa kluczową rolę w gospodarce wapniowo-fosforanowej, a co za tym idzie także w metabolizmie kości. Witamina E z kolei może chronić organizm przed ryzykiem rozwoju chorób, np. wieńcowej czy zmian miażdżycowych2.
Kolejną grupą witamin istotnych z punktu widzenia zdrowia są witaminy rozpuszczalne w wodzie, takie jak witamina C, tiamina, ryboflawina, niacyna, witamina B6, foliany, witamina B12, biotyna, kwas pantotenowy i cholina. Dla prawidłowej odporności szczególnie ważna jest witamina C, która działa łagodząco, a ponadto skraca czas trwania chorób górnych dróg oddechowych, w tym głównie przeziębienia. Tiamina za to pełni kluczową rolę w pracy centralnego i obwodowego układu nerwowego2.
Nie sposób opisać tutaj dokładnego działania i wpływu na organizm każdej z witamin, jednak już na podstawie tych kilku przykładów widać, jak ważna jest odpowiednia podaż witamin, szczególnie w okresie dorastania.
Dieta nastolatka powinna być odpowiednio zbilansowana, by dostarczyć organizmowi niezbędnych mu składników odżywczych. Duże znaczenie ma więc świadomość na temat zawartości poszczególnych witamin w pokarmach. Gdzie znajdują się duże pokłady ważnych dla zdrowia witamin? Oto kilka przykładów2:
By dostarczyć organizmowi nastolatka wszystkich niezbędnych mu witamin, trzeba postarać się, aby dieta była zdrowa i urozmaicona.
Dbałość o zdrowie w okresie młodości jest szczególnie istotna w kontekście właściwego wzrostu i rozwoju organizmu. Choć zapotrzebowanie organizmu na witaminy jest niewielkie, to musi ono zostać w całości pokryte. W przypadku niedostatecznej podaży którejś z witamin może dojść do nieprawidłowości w funkcjonowaniu organizmu. Trzeba mieć świadomość, że długotrwały i głęboki niedobór witamin powoduje choroby zwane awitaminozami. Awitaminozy są groźne dla zdrowia, dlatego powinno się im zapobiegać2.
Jak rozpoznać niedobór witamin u nastolatków? Duże znaczenie ma tutaj to, której witaminy brakuje. Dla przykładu niedobór witaminy D może powodować bóle kości i mięśni, a także szybkie przemęczanie się. Zbyt niski poziom witaminy D może doprowadzić do ujemnego bilansu wapniowego i zaburzeń mineralizacji kośćca. Z kolei przy niedostatecznej podaży witaminy C u nastolatka mogą wystąpić takie objawy jak osłabienie organizmu, zmniejszenie wydolności fizycznej oraz zwiększenie podatności na infekcje i zmęczenie. Niedobory witaminy C mogą stać się przyczyną rozwoju niedokrwistości w wyniku niedostatecznego wchłaniania żelaza2.
Niedobór poszczególnych witamin może dawać różne objawy. Zaobserwowanie jednak nietypowych symptomów takich jak osłabienie mięśni, bezsenność, nerwowość, skłonność infekcji czy ciągłe zmęczenie u nastolatków wymaga konsultacji z lekarzem. Specjalista najprawdopodobniej zleci przeprowadzenie odpowiednich badań, a jeśli te potwierdzą niedobory, zastosuje odpowiednie leczenie.
Witaminy dla nastolatków powinny być dobierane stosownie do ich potrzeb i aktualnego stanu zdrowia. Przed wdrożeniem leczenia lub suplementacji witaminami wskazana jest wizyta u lekarza, który potwierdzi konieczność ich uzupełnienia.
Witaminą, którą powinno się podawać nastolatkom w ramach profilaktyki, jest witamina D. Zalecana jest suplementacja w dawce 800–2000 IU/dobę, w zależności od masy ciała i podaży witaminy D w diecie, przez cały rok. Witaminę D powinno się podawać nastolatkom przede wszystkim wtedy, gdy nie przebywają dostatecznie długo z odkrytymi ramionami i podudziami bez ochrony przeciwsłonecznej na słońcu w okresie od maja do września3. W profilaktyce niedoboru witaminy D i stanów wynikających z niedoboru można stosować na przykład Juvit Kids D3. Zawartość witaminy D3 w jednej kropli w tym preparacie wynosi 500 j.m.4
W okresie dorastania, szczególnie w okresach zwiększonej zachorowalności, ważne jest dbanie o odpowiednią podaż witaminy C5. W leczeniu stanów niedoboru witaminy C i profilaktyki chorób wywołanych niedoborem witaminy C, stosować można na przykład Juvit C.
Należy pamiętać, że witaminy nie są uniwersalnym rozwiązaniem na najczęstsze problemy nastolatków takie jak zmęczenie czy trudności z koncentracją. W razie wystąpienia niepokojących objawów wskazana jest wizyta u lekarza.
Bibliografia
1. Książyk J., Szczapa J., Witaminy w diecie dziecka, Medycyna praktyczna dla pacjentów, 2016.
2. Jarosz M., Rychlik E., Stoś K. i in., Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie, Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny, 2020.
3. Rusińska A., Płudowski P., Walczak M. i in., Zasady suplementacji i leczenia witaminą D – nowelizacja 2018 r., Postępy neonatologii 2018;24(1), 1-24.
4. Charakterystyka Produktu Leczniczego Juvit Kids D3.
5. Kościej A., Skotnicka-Graca U., Ozga I., Rola wybranych czynników żywieniowych w kształtowaniu odporności dzieci, Probl Hig Epidemiol 2017, 98(2): 110-117.
6. Charakterystyka Produktu Leczniczego Juvit C.
Korzystanie z serwisu nie zastępuje diagnozy lekarza czy konsultacji farmaceuty, zaleceń lekarza, czy farmaceuty co do przyjmowania leków, a także treści ulotki i Charakterystyki Produktu Leczniczego. Dołożyliśmy wszelkich starań, aby opublikowane opracowania były najwyższej jakości i odpowiadały potrzebom czytelników, a również były zgodne z obowiązującymi przepisami i wytycznymi. Nie ponosimy odpowiedzialności za własne decyzje użytkowników, mogące mieć wpływ na ich zdrowie, prowadzoną działalność gospodarczą lub zawodową.
