Lekcja nauki, czyli jak wspierać uczenie się

Szkoła to nie tylko średnia z ocen. To także poczucie kompetencji twojego dziecka, które wpływa na jego obraz siebie i wiarę we własne możliwości. Nie każde dziecko lubi się uczyć. Sprawdź, jak możesz od najmłodszych lat wspierać naukę dziecka, by lekcje szły mu sprawniej.

Jak zachęcić dziecko do nauki? Rola rodziców

W Europie mamy prawdziwą obsesję na punkcie poczucia wartości i chwalimy dzieci bez opamiętania za ich wybitne osiągnięcia. Nie bierzemy jednak pod uwagę drugiej strony medalu, czyli tego, jak dać dziecku więcej korzyści i satysfakcji z nauki. Samo chwalenie nie wystarczy.

W całym procesie edukacyjnym człowieka istotna jest motywacja do nauki. Jej poziom determinuje wiele czynników: zarówno osobistych, jak i uwarunkowanych przez środowisko¹. Dużą rolę odgrywa rodzina, która wraz ze środowiskiem szkolnym odpowiada za budzenie, podtrzymywanie i utrwalanie pozytywnej motywacji do uczenia się i wykonywania wszelkich obowiązków szkolnych ¹.

Dziecko dużo chętniej podchodzi do nauki, jeśli jest²:

• zachęcane;
• otoczone miłością i wyrozumiałością;
• chwalone;
• akceptowane;
• uznane

Rola rodziców polega na wspieraniu jego motywacji do nauki poprzez zachęcanie do aktywności umysłowej od najmłodszych lat. Motywowanie zaczyna się już w przedszkolu. Do 10 lat rozwija się mózg, ważne więc, aby w tym czasie wspierać dziecko różnymi metodami².

Jak zmotywować dziecko do nauki i działania?

Sprawność myślenia można ćwiczyć. Użycie humoru, zaskoczenia lub zaangażowanie wielu zmysłów w naukę sprawi, że dziecko nie będzie kojarzyło jej z siadaniem do lekcji za karę. Ważne jest, aby zadbać o to już w domu. Dawanie przykładu własnym postępowaniem jest niezastąpione. Jeżeli rodzice wykazują pozytywną postawę wobec szkoły i nauki szkolnej oraz wysoko cenią wartość zdobywanej wiedzy, proces uczenia daje więcej korzyści i satysfakcji niż przesiedzenie ośmiu lekcji bez entuzjazmu i zainteresowania.

Często pomimo dużego nakładu pracy nie widać efektów nauki. Mogą za tym stać problemy z koncentracją. Oto kilka sposobów na pobudzanie mózgu i na to, jak zmobilizować do pracy dziecko, które nie chce się uczyć.

• Kiedy Twoje dziecko znudzi jakiś temat, spróbuj przenieść go poza zeszyt tak, żeby zmienić perspektywę. Czy próbowaliście już obliczać matematyczne działania pisząc palcem po zaparowanej szybie albo ćwiczyć ortografię pisząc wyrazy patykiem na piasku?
• Nauka wierszyków też nie każdemu idzie łatwo? Pomocne jest wtedy wyśpiewanie go np. po trapersku albo jako arię operową. Możecie spróbować na dwa głosy, a śmiech rozluźni napięcie towarzyszące nauce. Poproś dziecko, by przeczytało tekst najszybciej jak potrafi, najwolniej jak potrafi, najcieńszym i najgrubszym głosem albo głosem ulubionego bohatera. Nim skończą się Wam pomysły, wierszyk będzie już zapamiętany.
• Żonglowanie to doskonały sposób na poprawę uczenia się. Usprawnia korę wzrokową, zwiększa liczbę neuronów, a przy tym dodaje energii. Naukę możesz rozpocząć od szyfonowych chusteczek lub małych piłeczek. Obecnie na rynku znajdziesz także maczugi i obręcze. Systematyczna nawet krótka praktyka przyczyni się do łatwiejszego zapamiętywania materiału szkolnego, a także usprawni koordynację ruchową, komunikację międzypółkulową mózgu i koncentrację uwagi.
• Krótkie przerwy w uczeniu warto wypełnić gimnastyką mózgu. Jest nią m.in. wykonywanie ruchów naprzemiennych (np. dotykanie prawym łokciem do lewego kolana i odwrotnie). Kreślenie w powietrzu dużej, leżącej ósemki czy ćwiczenia na palcach (każdy palec danej dłoni po kolei dotyka kciuka, a następnie staramy się, aby lewa ręka wykonywała to zadanie w odwrotnej kolejności od prawej, lecz w tym samym czasie).
• Dziecku trudno przychodzi nauka mnożenia? Wykorzystaj nie tylko książki i pomoce naukowe, ale także zabawki, patyczki, klocki, liczydło, kolorowe puzzle, gry planszowe itp.

5 przykazań rodziców, czyli sposobów jak zachęcić dziecko do nauki

Rodzice często zastanawiają się, jakie działania przyniosą dziecku więcej korzyści niż „przymusowe” nakłanianie do nauki. Przede wszystkim należy pamiętać, że nie ma uniwersalnych sposobów, które zadziałają na każdego. Jednak nieważne od tego, czy to maluch, czy nastolatek, nie można zapominać o podstawowych kwestiach.

1. Stwórz odpowiednie warunki do nauki. Zadbaj o to, by dziecko siedziało przy biurku, przewietrz pokój, wyłącz elektroniczne rozpraszacze uwagi (telefon, telewizor, laptop itp.)³.
2. Zanim uczeń zacznie odrabiać lekcje, daj mu czas na odpoczynek po powrocie ze szkoły.
3. Dziecko odkłada obowiązki szkolne na później? Musisz mu na własnym przykładzie pokazać, jak ważna jest systematyczność w wykonywaniu obowiązków.
4. Chęć do nauki stymulują pochwały. Mów, że czujesz dumę z jego sukcesów, ale też pokazuj, że jesteś w chwilach niepowodzeń i porażek¹.
5. Podstawowy błąd rodziców to wyręczanie dziecka. Uczeń musi być samodzielny, a jego opiekunowie mają pomóc mu wybrać własne cele i dążyć do ich osiągnięcia¹.

U ucznia szkoły podstawowej stosuj strategię nauki przez zabawę. Ta forma aktywności wyzwala ciekawość i pozytywne emocje³. Na wyższych szczeblach edukacji zwróć uwagę dziecka na końcowy efekt pracy. Uczniowie lubią, kiedy ich starania są doceniane. Jednak wytłumacz, że same piątki nie są gwarancją sukcesu. Kiedy dziecko nie chce się uczyć, wyjaśnij mu, że zdobywanie wiedzy jest jego szansą na rozwój, oknem na świat. Przygotowuje do umiejętności wykonywania zawodu w życiu dorosłym² i sprawia, że człowiek staje się mądrzejszy.

Bibliografia:

1. Głoskowska-Soładatow M., Sposoby motywowania uczniów do nauki stosowane przez rodziców i nauczycieli, W: Edukacja dziecka : mity i fakty / pod red. Elżbiety Jaszczyszyn i Jolanty Szada-Borzyszkowskiej, Trans Humana, 2010: 422-431.
2. Cieślik A., Jak motywować uczniów do nauki?, 2016 (witryna internetowa: http://www.poradnia-strzelin.edu.pl/index.php/artykuly/32-jak-motywowac-uczniow-do-nauki (dostęp: 07.06.2023)).
3. Gołębiowska I., Jak poradzić sobie z brakiem koncentracji uwagi u dzieci?, 2021 (witryna internetowa: https://poradnia.powiat.kalisz.pl/art,81,jak-poradzic-sobie-z-brakiem-koncentracji-uwagi-u-dzieci (dostęp: 07.06.2023)).