Treść została zweryfikowana przez specjalistę: Katarzyna Bal-Gierańczyk, lekarz pediatra
Przeziębienie u dziecka w wieku żłobkowym, przedszkolnym i wczesnoszkolnym to częsta infekcja wirusowa, zwłaszcza w okresie jesienno-zimowym. Jakie są objawy przeziębienia? Czy istnieją sprawdzone metody na łagodzenie objawów infekcji?
Objawy przeziębienia u dzieci
Najczęściej występującymi objawami przeziębienia u dzieci są:
- nieżyt nosa objawiający się wydzieliną (katar);
- u niektórych chorych kaszel;
- zaczerwienienie, obrzęk i ból gardła, czasem chrypka;
- gorączka lub stan podgorączkowy;
- złe samopoczucie.
Pierwsze objawy przeziębienia u dziecka pojawiają się zazwyczaj 1-2 dni od zarażenia. Szczyt intensywności symptomów towarzyszących infekcji następuje po 3-4 dniach choroby, a następnie stopniowo słabną. W momencie rozpoznania objawów, organizm jest już zainfekowany wirusami. Nie ma więc możliwości cofnięcia tego procesu, ale można łagodzić nasilające się objawy i wspomagać organizm w zwalczaniu choroby. Warto również w okresie jesienno-zimowym profilaktycznie wzmacniać odporność dziecka.
Przeczytaj również: Naturalne i domowe sposoby na wzmocnienie odporności u dziecka >>
Kiedy zgłosić się z dzieckiem do lekarza? Niebezpieczne objawy przeziębienia u niemowląt i starszych dzieci
- Niepokojące objawy u niemowląt
U niemowląt poniżej 3 miesiąca życia każdy przypadek gorączki powinien być skonsultowany z lekarzem. Jeżeli temperatura dziecka między 3. a 6. miesiącem życia przekracza 38°C i utrzymuje się dłużej niż 48 godzin od jej pierwszego wystąpienia lub nawraca po okresie niższej temperatury ciała, to również wskazana jest konsultacja lekarska1. U malutkich dzieci różne objawy mogą oznaczać różne choroby. Oczywiście może się okazać, że mamy do czynienia ze zwykłym przeziębieniem, ale konsultacja z lekarzem pozwoli wykluczyć poważniejsze choroby.
- Niepokojące objawy u starszych dzieci
Jakie objawy przeziębienia mogą być niebezpieczne u starszych dzieci? Co powinno skłonić do wizyty u lekarza?
- duszności, świszczący kaszel, szybki oddech;
- nasilający się i nieustający ból głowy, zatok, ucha;
- objawy przeziębienia utrzymujące się powyżej 14 dni;
- dziecko nie chce pić;
- gorączka powyżej 38○C utrzymująca się dłużej niż 3 dni.
Etapy i przebieg przeziębienia u dzieci
Etapy przeziębienia u dzieci zależą od wieku i rodzaju wirusa, który zaatakował organizm malucha. Zazwyczaj objawy trwają od kilku dni do tygodnia i można je podzielić na 3 zasadnicze etapy:
- etap naczyniowy – trwa 3-5 dni, w tym czasie następuje wyraźne rozszerzenie naczyń krwionośnych błony śluzowej nosa oraz jej przekrwienie, które objawia się katarem i niedrożnością nosa. Mogą wystąpić m.in. podwyższona temperatura, dreszcze, uczucie łaskotania w gardle lub chrypka;
- etap komórkowy – trwa ok. 7 dni, w odpowiedzi na infekcji organizm podejmuje walkę i wytwarza komórki odpornościowe mające na celu zwalczanie choroby. Wydzielina z dróg oddechowych staje się gęstsza i mogą występować problemy z jej usuwaniem. Normalnym i częstym objawem jest też zmiana koloru wydzieliny na żółty lub zielonkawy. Z powodu obrzęku śluzówek mogą pojawić się przejściowe problemy z węchem, smakiem czy słuchem;
- ustąpienie dolegliwości lub zakażenie bakteryjne – zazwyczaj przeziębienie ustępuje samoczynnie, ale zdarza się, że pojawiają się powikłania (po ok. 14 dniach). Może dojść do infekcji bakteryjnej zatok, oskrzeli, uszu czy płuc. Takim powikłaniom często towarzyszy wysoka gorączka i wydzielina z błony śluzowej o nieprzyjemnym zapachu i kolorze.
Jak długo może trwać przeziębienie?
W początkowej fazie infekcji pojawia się często gorączka, która ustępuje zwykle po kilku dniach. Towarzyszą jej objawy typowe dla przeziębienia – nieżyt nosa, katar, ból gardła, ale i one ustępują i zwykle nie trwają dłużej niż tydzień. Kaszel może utrzymywać się nawet do 2 tygodni. Jeśli po tym okresie objawy nie ustąpią lub ulegają nasileniu, należy skontaktować się z pediatrą w celu ustalenia przyczyny i podjęcia ewentualnego leczenia.
Na czym polega leczenie przeziębienia u dziecka?
Przeziębienie wywoływane jest przez wirusy, dlatego nieskuteczna jest w tym wypadku antybiotykoterapia (stosowana przy zakażeniach bakteryjnych). Leczenie przeziębienia u dziecka polega głównie na łagodzeniu objawów infekcji i wspomaganiu reakcji obronnych organizmu.
- Leczenie przeziębienia u niemowląt
Jeśli chodzi o niemowlęta, łagodzenie objawów przeziębienia polega na zapewnieniu odpowiedniej dawki odpoczynku, udrożnianiu dróg oddechowych za pomocą aspiratora, nawilżaniu powietrza, wykonywaniu inhalacji z soli fizjologicznej lub płukaniu nosa roztworami soli fizjologicznej oraz wody morskiej i przede wszystkim na zapewnieniu odpowiedniej dawki płynów (ilości podawanych płynów nie powinny znacznie przekraczać zwykłego spożycia – ok. 30-60ml/h)1. W przypadku niemowląt, podawanie leków najlepiej skonsultować z lekarzem.
- Leczenie przeziębienia u starszych dzieci
W przypadku łagodnych objawów przeziębienia u starszych dzieci warto spróbować domowych metod – rozgrzewających naparów do picia, maści rozgrzewających i ziołowych, inhalacji np. z soli fizjologicznej. Warto również zadbać o odpoczynek oraz picie odpowiedniej ilości płynów.
W razie nasilenia objawów lekarz może zalecić stosowanie leków przeciwgorączkowych, przeciwbólowych. Roztwór z wody morskiej pomoże zmniejszyć obrzęk śluzówki, przy silniejszym obrzęku lekarz może zalecić leki obkurczające naczynia błony śluzowej nosa.
W przypadku kaszlu stosuje się leki przeciwkaszlowe lub wykrztuśne, ważne, aby stosować je zgodnie z zaleceniami lekarza.
Domowe i naturalne sposoby łagodzące objawy przeziębienia u dzieci – co na przeziębienie?
Obserwacja dziecka, odpoczynek i domowe sposoby łagodzące objawy infekcji są nieodłącznymi elementami walki z infekcją wirusową.
Jak łagodzić objawy nieżytu nosa?
Jednym z najbardziej dokuczliwych dla dzieci objawów przeziębienia jest zatkany nos. Bardzo ważne jest, aby regularnie oczyszczać go z zalegającej wydzieliny. Niemowlętom najlepiej odciągać ją aspiratorem lub tzw. gruszką, a w przypadku starszych dzieci przypominać o regularnym wydmuchiwaniu nosa.
Warto zadbać też o nawilżanie powietrza w domu, ulgę przyniosą również inhalacje na bazie soli fizjologicznej u niemowląt, a u starszych dzieci także te na bazie naparów ziołowych (np. tymianku1). Na noc sprawdzi się też skropienie piżamki starszego dziecka olejkiem eterycznym (np. eukaliptusowym) lub aplikacja niewielkiej ilości maści majerankowej w okolicy nosa.
Jak reagować na gorączkę lub stan podgorączkowy?
Jeśli zaobserwujemy u dziecka gorączkę lub stan podgorączkowy należy zapewnić mu dużą ilość odpoczynku i snu. Bardzo ważne jest też nawodnienie organizmu – nawet jeśli dziecko odmawia przyjęcia płynów, należy dopilnować, żeby dostarczyć mu odpowiednią ich ilość.
Leki p/gorączkowe (paracetamol, ibuprofen) podajemy w dawkach odpowiednich do masy ciała dziecka przy temperaturze > 38○C 3.
W przypadku wystąpienia gorączki o różnym nasileniu, nieustępującej w przeciągu 2-3 dni, należy niezwłocznie udać się do pediatry.
Co na chrypkę i ból gardła?
Spływająca z nosa wydzielina często trafia do gardła przyczyniając się do jego podrażnienia i obrzęku. Dziecko odczuwa ból i dyskomfort, może być rozdrażnione oraz odmawiać przyjmowania pokarmów.
W przypadku niemowląt należy zadbać o nawilżenie powietrza w pomieszczeniu, w którym przebywa dziecko oraz o bezpośrednie nawilżenie gardła, poprzez dostarczenie większej ilości płynów (np. wody lub herbatek smakowych dedykowanych niemowlętom).
W przypadku starszych dzieci warto spróbować syropów ze składnikami wspomagającymi układ odpornościowy (np. z czarnym bzem), naparów ziołowych lub specjalnych środków do ssania, które pomogą zmniejszyć dyskomfort lub uśmierzyć ból wynikający z podrażnienia błony śluzowej gardła. Ciepłe napoje, zupy i posiłki o miękkiej konsystencji nie będą powodowały bólu przy połykaniu.
Jak wzmocnić dziecko po przeziębieniu?
Przebyte przeziębienie osłabia organizm dlatego ważne jest, aby zadbać o jego odpowiednie wzmocnienie. Przede wszystkim należy skupić się na uzupełnianiu deficytu witamin i minerałów – zwłaszcza witamin C, D, E, A oraz witamin z grupy B, kwasów Omega-3 i probiotyków. Dostarczyć je można w pożywieniu, szczególnie w postaci świeżych warzyw i owoców, fermentowanych produktów mlecznych, kasz, ryb, orzechów. Jako uzupełnienie diety można podawać preparaty z witaminami.
Na podstawie:
1. Przeziębienie u dzieci. Medycyna Praktyczna.
http://www.nzoz-omega.pl/wp-content/uploads/2015/03/Przeziębienie-u-dzieci.pdf. Data dostępu 15.03.2020.
2. Ożarowski A., Jaroniewski W., Rośliny lecznicze i ich praktyczne zastosowanie. Warszawa 1987. S. 379.
3. Palmer G.M., Doraźne postępowanie przeciwbólowe – nowe informacje i kwestie dyskusyjne, Medycyna Praktyczna. 2017
https://www.mp.pl/pediatria/artykuly-wytyczne/artykuly-przegladowe/152984,dorazne-postepowanie-przeciwbolowe. Data dostępu 15.03.2020.
